Ευτυχία δεν είναι σταθμός που φτάνεις, αλλά ο τρόπος που ταξιδεύεις.

MARGARET LEE RUNBECK

Όποιος νομίζει τον εαυτό του ευτυχή, είναι πράγματι.
Ενώ, όποιος νομίζει τον εαυτό του σοφό, είναι, κατά γενικό κανόνα, ο μεγαλύτερος μωρός.

ΦΡΑΝΣΙΣ ΜΠΕΪΚΟΝ

Ευτυχία: δώρο ή απόκτημα ;

Ο Θεός μας έκανε ανεπαρκείς στην απονομή της μεταξύ μας δικαιοσύνης. Γι’ αυτό μας έστειλε τον ελεγκτή που ακούει στο όνομα συνείδηση. Αυτός έχει την κακή συνήθεια να μας συναντά όταν ξαποσταίνουμε ή όταν κοιμόμαστε. Έχει δε μια ικανότητα – κατάρα θα ‘λεγα- να μας εντοπίζει την ώρα ακριβώς που κλέβουμε την ευτυχία.

Λέω κλέβουμε, γιατί ενώ πρέπει να χαρίζεται σε ίσα για όλους μερίδια, αφού όλοι εξ ίσου τη χρειαζόμαστε, αυτή μοιράζεται αλόγιστα, ή -όπως το όνομά της ετυμολογικά υποδηλώνει- τυχαία και χωρίς αξιολόγηση. Ωστόσο, όπου αυτή περισσεύει, είναι επειδή από κάπου αλλού λείπει. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν ο Θεός έκαμε τον κόσμο, τον στόλισε με ένα σωρό καλούδια για να τον ομορφύνει, και μαζί έριξε και δέκα κιλά ευτυχία. Όπως κι αν έχει δηλαδή, δε φτάνει για όλους.

Ωραία… και τι πρέπει να γίνει;
Είπαμε. Ο ένας τρόπος είναι να την κλέβουμε έστω και στον ύπνο μας.
Το ‘παμε αυτό. Υπάρχει κι’ άλλος;

Κι’ όμως υπάρχει. Να την αυγατίσουμε. Ναι… να την αυγατίσουμε. Κι’ άμα λέμε να την αυγατίσουμε, εννοούμε να την κάνουμε τόση, ώστε να μη μας λείπει. Τι θα πει “λείπει”. Μεγάλη κουβέντα. Τόσο, ώστε το “αξίζει” να μη μπορεί να σταθεί χωρίς το “λείπει”. Αλήθεια το ακριβότερο αγαθό δεν έχει την παραμικρή αξία όταν και όσο δε λείπει από κανένα. Στην καθημερινή πρακτική, αυτή η αλήθεια εκδηλώνεται με τον κανόνα της προσφοράς και της ζήτησης, που είναι σχεδόν ο μοναδικός εκτιμητής της αξίας των πραγμάτων.

Για την ευτυχία λοιπόν, θα πρέπει να σιγουρευτούμε πρώτ’ απ’ όλα πως μας λείπει, να εκτιμήσουμε πόση ειν’ αυτή που μας λείπει, και στο τέλος να δούμε ποια μάρκα ειν’ αυτή που μας ταιριάζει. Γιατί ξέχασα να πω, ότι η ευτυχία είναι που ‘ναι λίγη, ωστόσο κυκλοφορεί και σε πολλές μάρκες. Αυτό είναι που την κάνει πολλές φορές να μη φτάνει κι’ ας είναι άφθονη, κι’ άλλες πάλι να σε χορταίνει κι’ ας είναι λίγη. Γι’ αυτό και τους πιο δυστυχισμένους τους συναντάς στους ευδαίμονες.

Η δυσκολία είναι να εντοπίσουμε τι ακριβώς μας λείπει. Γιατί, δε μας λείπει τίποτε, μόνο και μόνο επειδή το ‘χει κάποιος άλλος. Η φύση είναι πλημμυρισμένη από ευτυχισμένα όντα που είναι όμως τόσο διαφορετικά προικισμένα και εξοπλισμένα το ένα σε σχέση με το άλλο. Όντα με φτερά ή χωρίς, με πόδια ή χωρίς, με ωραία χρώματα ή όχι, με ωραίο άρωμα ή όχι, ωραίο τρίχωμα, ωραία λαλιά, δύναμη, ταχύτητα, ευκινησία, όραση, ακοή, εξυπνάδα, κ.λ.π. χαρίσματα, τόσο διαφορετικά μεταξύ τους. Κι’ όμως όλ’ αυτά τα όντα είναι τόσο χαρούμενα κι’ ευτυχισμένα που έχουν ένα ή δύο απ’ αυτά κι’ ας τους λείπουν όλα τ’ άλλα.
Απ’ ότι λένε, ένα χάρισμα είναι που μοιράζονται όλα και που άμα κάποιο δεν το’ χει – ή όσο δεν το’ χει, – είναι δυστυχισμένο. Υγεία το λένε, και παρ’ όλο που είναι τόσο κοινό, συνάμα είναι ανεκτίμητο.

Αφού λοιπόν εντοπίσουμε τι αξίζει για μας, και διαπιστώσουμε ότι το έχουμε στο βαθμό που ακριβώς το χρειαζόμαστε, τότε είμαστε πραγματικά ευτυχείς. Αν μάλιστα, το’ χουμε σε περίσσεια, γινόμαστε ευτυχέστεροι διοχετεύοντας από το περίσσευμά μας σε εκείνους που μπορεί να λείπει. Αν πάλι δεν έχουμε αυτό που πραγματικά μας λείπει και που θα μας έκανε ευτυχισμένους, σίγουρα κάτι άλλο, που δε μας είναι τόσης αξίας, θα μπορούσαμε να θυσιάσουμε ή να εξαργυρώσουμε για να το αποκτήσουμε.

Ο Κάϊν αδελφοσκότωσε για την ύλη. Ο Φάουστ πούλησε την ψυχή του στο διάβολο για τη νιότη, ο Χριστός σταυρώθηκε για την αγάπη, και ο μοναχός έζησε με τα θηρία , τα όρνια και την παγωνιά για την πίστη. Ο καθένας τους σε πέλαγος ευτυχίας.

Εσύ ; …