Η πληροφορική, ο ιστός,   ...και η αράχνη

Τη βιολογική εξέλιξή του ο άνθρωπος τη μετράει με τα Homo, όπως Homo Erectus, Homo Sapiens, και σήμερα "Homo Tsarlatanus". Αντίστοιχα την τεχνολογική και κοινωνική του εξέλιξη, τη μετρούσε αρχικά με εποχές, όπως η "εποχή του χαλκού", και αργότερα με επαναστάσεις, όπως η "αγροτική" και η "βιομηχανική". Αυτές οι εποχές ή επαναστάσεις, δεν είναι απλά σημεία αναφοράς ή ορόσημα στην εξέλιξη, αλλά κυριολεκτικά έφερναν κατά περίπτωση τα πάνω κάτω, βγάζοντας τις κοινωνίες από αδιέξοδα και τροφοδοτώντας την πρόοδο.

Στις μέρες μας διανύουμε την επανάσταση της πληροφορικής. Και αυτή σαν επανάσταση, έχει τα χαρακτηριστικά των προηγούμενων, αλλά και κάτι επί πλέον. Αυτή ειδικά πυροδότησε και άλλες υποεπαναστάσεις που ίσως καιροφυλακτούσαν "εν υπνώσει". Μ' άλλα λόγια "άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου". Έτσι γεννιέται το διαδίκτυο, επαναπροσδιορίζεται η επικοινωνία μεταξύ προσώπων, λαών, πολιτισμών, "κουλτούρων", και προκύπτει η παγκοσμιοποίηση σαν η επιβεβλημένη τάξη πραγμάτων.

Με την πληροφορική, το όνειρο της τεχνητής νοημοσύνης προσεγγίζει την πραγματικότητα, που θα πεί ότι η σκεπτόμενη (άρα και αποφασίζουσα) μηχανή είναι στο χυτήριο. Οι βασικές απαιτήσεις για να χαρακτηρισθεί ένα όν έμβιο, ήταν, πρώτον η δυνατότητα να παίρνει περιβάλλον και να το κάνει "είναι του" (μεταβολισμός), και δεύτερον να αναπαράγεται δημιουργώντας απογόνους. Ήδη οι μηχανές που αναπαράγουν τους εαυτούς των είναι πραγματικότητα. Όπως πραγματικότητα είναι και υβριδικά συστήματα μεταξύ μικροκυκλωμάτων (μικροτσίπς) και νευρώνων. Και αν οι μηχανές αρχίζουν να αυτοαναπαράγονται, εμείς την ίδια ώρα όσον αφορά το είδος μας, αναθέτουμε αυτό το έργο στο σωλήνα ή στον κλώνο. Διαπιστώνουμε έτσι ότι μέρα με τη μέρα γίνεται όλο και πιο αχνή η διαχωριστική γραμμή μεταξύ ζωντανού και άψυχου, μεταξύ ανθρώπινου και μηχανικού, μεταξύ ανθρώπου και μηχανής.

Όντας πιστοί και συνεπείς σ' αυτού του είδους την εξέλιξη, και μια που την πραγματικότητα την κληροδοτούμε στη μηχανή, σχεδιάζουμε για πάρτη μας την άλλη, την εικονική πραγματικότητα. Συγκινούμαστε ηλεκτρονικά (μέσω διαδικτύου), φαντασιωνόμαστε ηλεκτρονικά, κάνουμε έρωτα ηλεκτρονικά, αυτοκτονούμε ηλεκτρονικά. Μπήκαμε στη φάση αντικατάστασης και αυτών των παραδοσιακών παραισθησιογόνων με τα ηλεκτρονικά παραισθησιογόνα του διαδικτύου.

Είναι ασύλληπτη η δύναμη του διαδικτύου. Αυτό που φαίνεται δεν είναι καν η κορυφή του παγόβουνου. Είναι μια παγκόσμια κατάρα και ευλογία. Μεταμορφώνει και δίνει άλλη διάσταση σε κάθε γνωστή και άγνωστη μέχρι σήμερα έννοια. Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στον επιστήμονα και συνάμα ένα φοβερό όπλο στον εγκληματία. Έχει ο καθένας δικαίωμα σ' αυτό, χωρίς βίζα ή διαβατήριο. Είναι ο μοναδικός μέχρι σήμερα χώρος στον οποίο προσεγγίζουν την απόλυτη ταύτιση οι έννοιες της ελευθερίας και της αναρχίας. Και σίγουρα είναι πολύ νωρίς ακόμη για να προβλέψουμε και εκτιμήσουμε τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές επιπτώσεις του στην ανθρωπότητα. Ένα είναι βέβαιο: Ότι ενώ δεν θα επηρεάσει τον άνθρωπο βιολογικά, θα τον μεταλλάξει κοινωνικά.

Ωστόσο είναι στο χέρι μας να διαχειριστούμε με ορθολογισμό αυτή την τεράστια δύναμη που απελευθέρωσε η πληροφορική μέσω του διαδικτύου. Να χρησιμοποιήσουμε δηλαδή το φονικό μαχαίρι για να κόψουμε και να μοιράσουμε το ψωμί και όχι για να σκοτώσουμε. Ο παγκόσμιος ιστός ας γίνει το δίκτυο που θα μοιράζει τη γνώση, και όχι το σπίτι και το δόκανο της αράχνης. Να στέλνουμε sms και e-mail, αλλά να καλημερίζουμε και το διπλανό μας. Να συνευρισκόμαστε σε chat rooms, αλλά να πηγαίνουμε και στον καφενέ. Να επισκεπτόμαστε τα portals, αλλά να μην ξεχνάμε και τη γειτονιά, τις εκδηλώσεις και το θέατρο. "Παν μέτρον άριστον" είπε ο παππούς.

Α, ναι, και να γελάμε κάπου-κάπου. Δεν ευθύνεται μόνο το γέλιο για τις ρυτίδες.

 

 
  • Δύο είναι οι μεγαλύτερες ανακαλύψεις των εργαστηρίων του Μπέρκλεϊ :
  • Το LSD και το UNIX.
  • Δε νομίζω πως αυτό είναι απλή σύμπτωση...

JEREMY S. ANDERSON